การเผยแพร่ธรรมไพศาลคือเส้นทางชีวิตที่สูงส่งที่สุด
ในเวลานั้น พระอักษยมติโพธิสัตว์ได้ลุกขึ้นจากที่นั่งห่มผ้าจีวรเฉียงไหล่ขวา ประนมมือไปทางพระพุทธเจ้าแล้วกราบทูลด้วยถ้อยคำเหล่านี้ว่าข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้า พระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์นี้ทำไมท่านจึงได้สมญานามว่า พระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์ พระเจ้าข้า
พระพุทธเจ้าได้ตรัสตอบพระอักษยมติโพธิสัตว์ว่า สาธุชน สมมติว่ามีสรรพสัตว์มากมายหลายร้อยพันหมื่นล้าน กำลังตกอยู่ในห้วงแห่งความทุกข์ทรมานณต่าง ๆ ถ้าพวกเขาได้สดับฟังเรื่องของพระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์นี้แล้ว ด้วยใจเดียวเรียกขานนามของเขาในทันทีเขาจะรับรู้เสียงเรียกนั้น
และสรรพสัตว์ทั้งหลายนั้นจะได้รับการปลดปล่อยให้หลุดพ้นจากความทุกข์ทรมาน สัทธรรมปุณฑริกสูตร ฉบับภาษาไทย หน้า ๔๘๗-๔๘๘ต่อไปนี้เป็นบทสนทนาหระหว่าง นาย ไดซาขุ อิเคดะ กับ นาย ซูดะ นาย ไซโต้
อิเคดะ ->พวกคุณคิดว่า พระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์ เป็นผู้หญิงหรือผู้ชาย
ซูดะ ->ดูจากภายนอก ทุกรายละเอียดบ่งบอกว่า พระโพธิสัตว์องค์นี้เป็นผู้หญิงนะครับ ยังมีรูปปั้นของท่านที่อยู่ในท่าอุ้มเด็กทารกเลย
เอ็นโดแต่ในพระสูตรไม่ ค่อยกล่าวถึงพระพุทธะหรือพระโพธิสัตว์ที่เป็นผู้หญิงมากนักปกติจะพบว่าเป็นผู้ชายมากกว่าทั้งนี้เพราะว่าอินเดียโบราณเป็นสังคมที่ ยกย่องผู้ชาย นอกจากนี้ ถ้าลองสังเกตรูปปั้นของพระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์ให้ดี จะพบว่ามีหนวดอยู่เหนือริมฝีปาก นี่คือลักษณะของบุรุษ ยิ่งไปกว่านั้น ชื่อของท่านในภาษาสันสกฤต อวโลกิเตศวร ก็ยังเป็นชื่อของผู้ชายด้วย
ซูดะ-> มีบางคนเถียงว่า การแสดงลักษณะของทั้งเพศชายและเพศหญิงนั้น ทำให้พระโพธิสัตว์พระองค์นี้อยู่เหนือข้อจำกัดเรื่องการแบ่งแยกเพศ
ไซโต้ ->สำหรับ ดร ยูทากะ อิวาโมโต นักพุทธวิทยา อาจารย์ผู้สอนอยู่ที่มหาวิทยาลัยโซคา โตเกียว เห็นว่าพระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์ แม้เดิมจะเป็นเทพธิดาในตำนานโบราณของอินเดียก็ตามแต่เมื่อเข้าสู่พุทธศาสนา ท่านกลับมีรูปลักษณ์ของบุรษเพศ
อิเคดะ ->ผมคิดว่าน่าจะเป็น กรณีนี้มากกว่าครับแรกเริ่มเดิมที เทพธิดาของอินเดียอาจพอนึกได้ว่าคือเทพที่ถูกเรียกขานกันว่ามารดาผู้ยิ่ง ใหญ่หรือพระแม่ธรณี
ไซโต้ ->นั้นสิครับ
อิเคดะ-> พระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์ คือความเมตตาในการนำความสุขมาสู่ประชาชนทั้งหลายดุจเดียวกับพระแม่ธรณี ที่ค้ำจุนหล่อเลี้ยง และยังความเจริญเติบโตแก่สรรพสัตว์ทั้งปวง
ไซโต้ ->ใช่แล้วครับ นักวิชาการที่ศึกษาที่มาของพระโพธิสัตว์องค์นี้ ก็ได้กล่าวถึงความเกี่ยวโยงกับเทพธิดาของเปอร์เซียที่มีชื่อว่า อนาหิตา
และเทพแห่งน้ำ กับเทพแห่งความอุดมสมบูรณ์
ซูดะ ->กำเนิดของชีวิตอาจ สืบเนื่องมาจากดินและน้ำเอ็นโด เมื่อลองคิดดู ก็พบว่ามีรูปปั้นของพระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์ที่ถือคนโทน้ำในมือ
อิเคดะ ->กล่าวกันว่า โพธิสัตว์องค์นี้สามารถปรากฏ รูปลักษณ์ ๓๓ ชนิด หรือปรากฏรูปร่างได้อย่างเสรี ทำนองเดียวกันกับน้ำ ที่สามารถเปลี่ยนรูปร่างได้ตามภาชนะที่บรรจุ น้ำกับชีวิต จึงมิใช่สิ่งที่อยู่คงที่ถาวร โดยธาตุแท้แล้วก็เป็น สุญญะ