สารพัดผีไทย

ผีไทย

สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เล่มที่ 26 เรื่อง นิทานเรื่องผี พูดถึงสารพัดผีที่ปรากฏในนิทานไทยไว้ว่า คนไทยนิยมฟังการเล่าเรื่องเกี่ยวกับผีๆ สางๆ และเรื่องตื่นเต้นเขย่าขวัญเช่นเดียวกับคนชาติอื่น โดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องผี กล่าวได้ว่ามีเล่าอยู่ทุกถิ่น ในขณะที่เล่า ทั้งผู้เล่าและผู้ฟังมักเชื่อว่าเป็นเรื่องจริง

เรื่องเล่าที่เกี่ยวกับผีจึงสะท้อนให้เห็นความเชื่อในเรื่องวิญญาณและภูตผีต่างๆ ของคนไทยได้เป็นอย่างดี ผีในเรื่องเล่ามีทั้งผีที่ดีซึ่งให้ความช่วยเหลือ หรือคุ้มครองคนหรือบอกลาภให้ และผีร้ายที่คอยหลอกหลอนรังควานคน ผีในนิทานไทยมีหลายประเภท คือ ผีคนตาย ผีบ้านผีเรือน ผีประจำต้นไม้ ผีป่า ผีที่สิงอยู่ในร่างคน และผีเบ็ดเตล็ด

1.นิทานเกี่ยวกับผีคนตาย เรื่องผีประเภทนี้แสดงให้เห็นความเชื่อของคนไทยว่า เมื่อคนบางคนตายไป ยังไม่ไปเกิดใหม่ อาจเพราะตายอย่างไม่ทันรู้เนื้อรู้ตัว หรือยังมีความห่วงใยญาติพี่น้องหรือสมบัติอยู่ วิญญาณจึงคอยหลอกหลอน ผีที่เล่ากันว่าชอบมาหลอกหลอน ได้แก่ ผีตายโหง คือผีคนตายเนื่องจากอุบัติเหตุ หรือถูกฆ่า ซึ่งเป็นการตายอย่างไม่ทันรู้ตัว วิญญาณจึงมักคอยหลอกหลอนหรือสิงอยู่ตามสถานที่ที่ตาย เช่น ถนนบางแห่ง สะพาน แม่น้ำ โรงแรม เป็นต้น

เรื่องผีในโรงพยาบาลก็มีเล่าบ้าง ผีอีกประเภทหนึ่งที่ชอบหลอกหลอน ได้แก่ ผีตายทั้งกลม ซึ่งมาจากคำว่า ผีตายท้องกลม คือผู้หญิงซึ่งตายในขณะที่กำลังท้อง ตัวอย่างเรื่องผีประเภทนี้คือเรื่อง แม่นาคพระโขนง

2.นิทานเกี่ยวกับผีบ้านผีเรือน คนไทยโบราณเชื่อกันว่าบ้านเรือนมีผีประจำอยู่ หรือเป็นผีบรรพบุรุษ ปกติผีเรือนมักเป็นผีที่ดี คอยคุ้มครองผู้ที่อาศัยอยู่ในบ้านเรือนและรักษาทรัพย์สมบัติให้ปลอดภัย

นิทานเรื่องหนึ่งเล่าว่า ขโมยได้วางแผนจะเข้าไปขโมยของในบ้านหลังหนึ่ง โดยส่งพรรคพวกเข้าไปเป็นคนใช้ในบ้านนั้น เมื่อได้จังหวะเหมาะ คนที่เข้าไปเป็นคนใช้ก็แอบเอายานอนหลับใส่ปนกับอาหารให้เจ้าของบ้านกิน แต่ปรากฏว่าถึงแม้เจ้าของ บ้านจะนอนหลับกันหมดทุกคน ขโมยก็ไม่กล้าเข้าไปในบ้าน เป็นเพราะผีเรือนช่วยคุ้มครอง ทำให้ขโมยซึ่งอยู่นอกบ้านมองเห็นคนเดินกันพลุกพล่านอยู่ในบ้าน

3.นิทานเรื่องผีประจำต้นไม้ ต้นไม้ที่มักมีเรื่องเล่าว่ามีผีประจำ ได้แก่ ต้นไม้ใหญ่ๆ ต้นตะเคียน และต้นกล้วยตานี ผีประจำต้นไม้ใหญ่โดยทั่วไปมักเป็นผีผู้ชาย แต่ผีประจำต้นตะเคียนและต้นกล้วยตานีเป็นผู้หญิง ชอบแต่งกายสวยงามและชอบหลอกหลอนผู้ชาย

4.นิทานเกี่ยวกับผีป่า ในสมัยก่อนคนไทยมักเข้าป่าล่าสัตว์หรือหาของป่ามาขาย จึงมีนิทานเรื่องผีป่าเล่าสู่กันฟัง แสดงให้เห็นถึงความเชื่อเกี่ยวกับผีประจำป่าประจำเขา ผีป่าในเรื่องที่เล่ามีทั้งที่ดีคอยให้ความคุ้มครองคน หรือให้ลาภ และผีร้ายที่หลอกหลอนทำร้ายคน เรื่องเกี่ยวกับผีป่าเรื่องหนึ่ง เล่าว่า

นายพรานคนหนึ่งกำลังนั่งห้างเตรียมจับสัตว์ ผีป่าเข้ามาหลอกหลอน โดยขอจุดบุหรี่ นายพรานรู้ว่าเป็นผี จึงบอกไปว่าเขาไม่มีบุหรี่ เพราะสูบกล้อง แล้วก็ส่งปลายปืนให้ผีลองสูบกล้องบ้าง พอผีอ้าปากอมปลายกระบอกปืน นายพรานก็ยิงเปรี้ยงเข้าให้ ผีถูกยิงก็หนีไป พลางจามและบ่นว่า ฉุนจัง

5.นิทานเรื่องผีที่สิงอยู่ในร่างคน คนไทยมีความเชื่อว่ามีผีพวกหนึ่งชอบแอบแฝงอยู่ในร่างของคนและชอบกินของสกปรก ได้แก่ ผีปอบ ผีกระสือ ภาคเหนือมีผีโพง ซึ่งเป็นผีชอบกินของสด ของคาว เช่น กบเขียดเป็นๆ

นอกจากนี้ยังมีเรื่องเล่าเกี่ยวกับผีอีกพวกหนึ่ง ผีพวกนี้เป็นผีเร่ร่อน มีชื่อและรูปร่างต่างๆ ได้แก่ผีกองกอย ผีม้าบ้อง และผี ปกกะโหล้ง เป็นต้น