วิมุตติการหลุดพ้น : พระอาจารย์สุชาติ อภิชาโต วัดญาณสังวรารามฯ จ.ชลบุรี

“วิมุตติการหลุดพ้น”

“วิมุตติ” แปลว่า “การหลุดพ้น” การหลุดพ้นจากความทุกข์ทั้งปวง อันนี้แหละเป็นสิ่งที่ไม่มีอะไรในโลกนี้สามารถที่จะมอบให้กับเราได้ มีเพียงพระรัตนตรัยเท่านั้น คือพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ที่จะสามารถมอบวิมุตติ การหลุดพ้นจากความทุกข์ทั้งหลายที่พวกเรากำลังถูกคุกคามอยู่ตลอดเวลานับตั้งแต่ตื่นขึ้นมาจนถึงเวลาหลับไป นับตั้งแต่เกิดมาจนถึงเวลาตายไป และหลังจากที่ตายไปก็ยังถูกคุกคามต่อไปจนกลับมาเกิดใหม่

ชีวิตของพวกเรานี้ถูกความทุกข์คุกคามอยู่ตลอดเวลา ความทุกข์นี้เป็นเหมือนเงาตามตัวของพวกเรา ไม่ว่าพวกเราจะหนีไปอยู่ที่ไหน ไปอยู่กับใคร ความทุกข์นี้มันก็ไม่ทอดทิ้งเราเลย มันรักเป็นห่วงเราตลอดเวลา มันคอยติดตามเรา ถ้าเป็นทาสก็เป็นทาสที่ซื่อสัตย์ที่สุด แต่เป็นทาสที่เราไม่อยากจะได้กัน เพราะมันไม่ได้ให้ความสุขกับเรา มันมีแต่ให้ความทุกข์กับเราตลอดเวลา นี่แหละคือสิ่งที่พวกเราต้องการกันอย่างยิ่งทุกคน

จะว่าไม่อยากได้หรืออยากได้ก็ตาม ความจริงแล้วทุกคนไม่มีใครอยากได้ความทุกข์กัน ทุกคนอยากได้ความสุขกันทั้งนั้น แต่ทุกคนก็ยังต้องเจอกับความทุกข์กันอยู่เรื่อยๆ ไม่ว่าจะพยายามกำจัดความทุกข์มันด้วยวิธีใดก็ตาม ความทุกข์มันก็ไม่ยอมหายไป เป็นเหมือนเงาที่เราไม่สามารถที่จะไปกำจัดมันได้ จะกำจัดมันได้ก็ตอนที่เราอยู่ในที่มืดเท่านั้น ในที่ไม่มีแสง ถ้าไม่มีแสงแล้วมันก็จะไม่มีเงา

ฉันใด วิมุตติก็เป็นอย่างนั้น ถ้าจะอยากให้ไม่มีทุกข์ติดตัวเราเป็นเงาติดตัวเรา เราก็ต้องไปอยู่ในที่ไม่มีแสงให้มีเงาติดตัวเรา ที่ที่ไม่มีทุกข์ติดตามเราได้ก็คือที่ไม่เกิดนั่นเอง มีทางเดียวเท่านั้นที่จะทำให้พวกเราไม่ต้องมีความทุกข์กัน ก็คือการไม่กลับมาเกิดกัน ถ้ายังมีการกลับมาเกิดกันอยู่ ตราบนั้นก็ยังจะมีความทุกข์เป็นเงาตามตัวอยู่เสมอ เหมือนกับเงาที่ตามร่างกายของเรา เงามันจะหายไปก็ต่อเมื่อไม่มีแสงสว่าง ถ้าไปอยู่ในที่มืดแล้วจะไม่มีแสงมาทำให้เกิดเงาตามตัวเราได้

นี่แหละคือวิมุตติที่ไม่มีใครสามารถที่จะมอบให้กับเราได้นอกจากพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์เท่านั้น จึงถือว่าเป็นรัตนะที่แท้จริง เป็นอัญมณีที่มีคุณค่าอย่างแท้จริง เพราะจะทำให้จิตใจของพวกเราทุกคนได้หลุดพ้นจากกองทุกข์ทุกชนิด ไม่ว่าจะเป็นกองทุกข์ที่เกิดจากการเกิดก็ได้ เกิดจากการแก่ก็ดี เกิดจากการเจ็บไข้ได้ป่วยก็ดี เกิดจากการตายก็ดี เกิดจากการพลัดพรากจากกันก็ดี เกิดจากการเวียนว่ายตายเกิดในภพต่างๆ ก็ดี ความทุกข์ต่างๆ เหล่านี้จะหายไปหมด ถ้าเรามีพระรัตนตรัยเป็นผู้มาคุ้มครองรักษาจิตใจของพวกเรา

นี่แหละคือสิ่งที่วิเศษที่พวกเราชาวพุทธมีกันหรือสามารถมีได้ ดีกว่ามีเงินทองกองเท่าภูเขา ดีกว่าเป็นผู้ยิ่งใหญ่ในระดับมหาจักรพรรดิ ดีกว่าการได้รับรางวัลชนิดต่างๆ ดีกว่าการที่จะได้ไปเที่ยวรอบโลกไปเที่ยวตามสถานที่ต่างๆ สิ่งเหล่านี้มันไม่สามารถที่จะมอบวิมุตติให้กับเราได้ ให้เราได้ก็เป็นแบบควันไฟ เวลาที่เราได้สิ่งต่างๆ มาเราก็จะรู้สึกดีอกดีใจ ความทุกข์ความเศร้าใจความเสียใจต่างๆ ก็จะหายไปชั่วคราว แต่ไม่นานเดี๋ยวมันก็กลับมาใหม่ มันเป็นเหมือนควันไฟ

การดับความทุกข์ด้วยวิธีการต่างๆ ที่มีอยู่ในโลกนี้เป็นการดับได้เพียงชั่วคราว ไม่สามารถที่จะดับมันได้อย่างถาวร มีเพียงวิธีการของพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์เท่านั้น ที่จะสามารถกำจัดความทุกข์ต่างๆให้หมดสิ้นไปจากใจได้อย่างถาวร ให้มีวิมุตติที่ถาวร คือหลุดพ้นจากกองทุกข์แห่งการเวียนว่ายตายเกิดด้วยการกำจัดเหตุที่พาให้จิตต้องมาเวียนว่ายตายเกิดนั่นเอง ถ้ากำจัดตัวที่คอยดึงคอยลากจิตใจให้มาเวียนว่ายตายเกิดได้ จิตใจก็ไม่ต้องเวียนว่ายตายเกิด

จิตใจเปรียบเทียบเหมือนกับเกวียน เกวียนนี้จะไปไหนมาไหนก็ต้องมีวัวควายเป็นผู้ลากเกวียนไป ถ้าเราฆ่าวัวฆ่าควายเสียเกวียนมันก็จะไปไหนไม่ได้ ใจเราเป็นเหมือนเกวียน ตัวที่พาให้พวกเรามาเวียนว่ายตายเกิดก็คือกิเลส ตัณหา โมหะ อวิชชาต่างๆ นี่เอง ที่มันอยู่ในใจของเรา ที่มันคอยหลอกคอยล่อให้เราไปหาสิ่งต่างๆ ที่มีอยู่ในโลกนี้ ให้เรามาหาลาภยศสรรเสริญ ให้เราหาความสุขจากรูปเสียงกลิ่นรสโผฏฐัพพะชนิดต่างๆ หาได้มากน้อยเท่าไหร่ก็ไม่เคยเจอคำว่าอิ่มคำว่าพอ มีแต่อยากจะได้เพิ่มมากขึ้นไปเรื่อยๆ ได้คืบก็อยากจะได้ศอก ได้ศอกก็อยากจะได้วา

เป็นนายสิบก็อยากจะเป็นนายร้อย เป็นนายร้อยก็อยากจะเป็นนายพัน เป็นนายพันก็อยากจะเป็นนายพล เป็นนายพลก็อยากจะเป็น ผบ.หัวหน้าของนายพล เป็นหัวหน้าของนายพลก็อยากจะเป็นนายก เป็นนายกแล้วก็อยากจะเป็นยกที่ ๒ ยกที่ ๓ ไม่มีวันอิ่มไม่มีวันพอ แล้วความสุขที่ได้ก็ได้แค่ชั่วตอนที่ได้ แล้วตอนที่ต้องรักษามันก็เครียดกับมันตลอดเวลา ไม่ว่าเราจะได้อะไรมา เวลาได้มาจะดีใจ แต่พอต้องมาคุ้มครองดูแลรักษามันแล้วทีนี้ กลายเป็นความเครียด กลายเป็นความวิตกกังวล

สรุปก็คือเราโลภหาความทุกข์กัน เพราะถูกความสุขบางๆ มาเคลือบความทุกข์เอาไว้ เหมือนยาขมเคลือบน้ำตาล เวลาอมไปใหม่ๆ ก็หวาน เดี๋ยวสักพักหนึ่งรสหวานก็หายไป รสขมก็โผล่มา นั่นคือลักษณะของลาภยศสรรเสริญ ของความสุขที่เราได้จากรูปเสียงกลิ่นรสชนิดต่างๆ มันจะเป็นเหมือนยาขมเคลือบน้ำตาล มันจะหลอกให้เราหลงอยากได้กัน พอได้มาแล้วก็ต้องมาทุกข์กับมัน หวานอมขมกลืน กลืนไม่เข้าคายไม่ออก ได้มาแล้วก็เสียดายไม่อยากจะเสีย เก็บเอาไว้ก็ทุกข์ ไม่รู้จะทำอย่างไง

นี่แหละคือเรื่องของสิ่งต่างๆ ที่มีอยู่ในโลกนี้ มันจะเป็นแบบกลืนไม่เข้าคายไม่ออกกัน ความสุขแบบกลืนไม่เข้าคายไม่ออก เวลาได้ใหม่ๆ อมเข้าไปใหม่ๆ ก็หวาน พอจะเริ่มกลืน อ้าว มันขมเสียแล้ว พอจะบ้วนออกมาก็บ้วนไม่ออก เสียดายทั้งๆ ที่มันขม มันให้ทุกข์กับเรา ก็ยังอยากจะเก็บเอาไว้อยู่ ยังหวงอยู่ ยังห่วงอยู่ นี่แหละเป็นปัญหาของพวกเราทุกคนไม่ว่าจะเป็นใครก็ตาม ไม่ว่าจะเป็นคนรวยคนจน คนใหญ่คนโต คนต่ำคนต้อย คนโง่คนฉลาด ทุกคนมีปัญหาเหมือนกันทั้งนั้น คือมีความทุกข์เป็นเงาตามตัวเหมือนกันทุกคน

ธรรมะบนเขา
วันที่ ๑ ธันวาคม พ.ศ ๒๕๖๒
#พระจุลนายก พระอาจารย์สุชาติ อภิชาโต
วัดญาณสังวรารามฯ จังหวัดชลบุรี