ควายโง่ตรงไหน? ควายไม่เข้าใจจริง ๆ

หลักฐานจากแหล่งโบราณคดีบ้านเชียงบอกให้รู้ว่าเรากับควายอยู่ร่วมกันมานานกว่า ๕,๐๐๐ ปีแล้ว ควายช่วยเราไถนา ช่วยเทียมเกวียน บางครั้งยามเย็นก็ให้เราอาศัยขี่หลังชมวิวแบบชิล ๆ บ้างก็เอาควายมาวิ่งแข่งกันอย่างที่ชลบุรี นายทองเหม็นขี่ควายออกรบในศึกบางระจัน พอตกดึกเราสุมไฟไล่ยุงให้ควาย หลังเสร็จฤดูไถหว่านมีพิธีทำขวัญให้ควาย ยกย่องเชิดชูควายในฐานะเพื่อนที่ช่วยทำมาหากิน และจะไม่มีการพาเข้าโรงเชือดเพราะถือเป็นผู้มีบุญคุณและผูกพันกันมานานจนกระทั่งตายจากกันไป ค่อยเอาเขามาแขวนผนังเพื่อระลึกนึกถึงกัน

ดั้งเดิมควายเป็นสัตว์ป่า แต่มนุษย์พามันมาฝึกจนเชื่องกลายเป็นควายบ้าน ควายไทยตัวใหญ่ประมาณวัว ผิวหนังเป็นสีเข้มเกือบดำ ชอบนอนแช่ปลัก*เพื่อไม่ให้แมลงลิ้นไรดูดเลือด และลดอุณหภูมิที่ร้อนจากแสงแดดเผา ตัวผู้ตัวจะใหญ่กว่าตัวเมียเล็กน้อย มีเขา**โค้งไปข้างหลัง โตเต็มที่เมื่ออายุ ๖ – ๙ ปี ใช้แรงงานได้จนถึงอายุ ๒๐ ปี อายุเฉลี่ยอยู่ที่ ๒๕ ปี เวลาใช้งาน คนจะเอาเชือกมาร้อยที่ช่องจมูกลากจูงมันไปไหนต่อไหนอย่างที่เขาเรียกว่าสนตะพาย*** ควายฟังภาษาคนรู้เรื่อง เวลาไถนาชาวนาสั่งให้เลี้ยวซ้าย ควายก็เลี้ยวซ้าย สั่งให้เลี้ยวขวาก็เลี้ยวขวา ลากจูงไปไหนก็เดินตามอย่างว่าง่าย ถ้าเป็นหมาหรือแมวคนเรียกสิ่งนี้ว่าฉลาด แต่พอเป็นควาย ทุกอย่างกลับกลายเป็นความโง่ไปได้อย่างไร? ควายไม่เข้าใจ

* จมปลัก แปลว่าโง่อยู่กับที่ ไม่เจริญก้าวหน้า
** โดนสวมเขา แปลว่าโดนหลอก
*** สนตะพายถ้าใช้กับคน มีความหมายว่าถูกเขาหลอกใช้ง่าย ๆ ด้วยความโง่

ที่มา : หนังสือพิมพ์เดลินิวส์ (ซุกสุข) ฉบับประจำเดือนกันยาย ๒๕๕๕