ปีใหม่ต้องดีกว่าปีเก่า

ใหม่เปล่า ๆ ไม่มีดี นี้ไม่ไหว
พุทธทาส อินทปัญโญ

วลีนี้หลายท่านอาจจะเคยคุ้น แต่หลายท่านอาจจะไม่ทันได้คิด หรือเพิ่งฉุกคิด เอาเดี๋ยวนี้ รวมทั้งอาจจะไม่กล้าคิดเพราะยังหวาดวิตกต่อสภาพการณ์ของปีที่ ผ่านมาที่อะไร ๆ ก็เหมือนไม่ดีไปเสียหมด ปีใหม่ยังไม่แน่ใจได้เลยว่าจะดีได้อย่างไร

ดีแต่ปาก ใจไม่ดี ดีทำไม

ให้ผีใย เย้ยเยาะ เหมาะหรือเรา

เมื่อสิ้นปีพุทธศักราช ๒๕๓๐ หรือเมื่อ ๒๑ ปีก่อน ท่านพุทธทาสภิกขุ ได้เขียนบันทึกเป็นของขวัญวันปีใหม่ให้ชาวสวนโมกข์ว่า “ทุกคนพอจะทราบได้เอง ว่าปีใหม่คือเวลาที่จะต้องมีอะไรดีกว่าปีเก่า มิฉะนั้นแล้วจะเป็นที่น่าละอายแก่พืชพันธุ์ที่มีหัวอยู่ใต้ดิน เช่นเผือก มัน บุก กลอย เป็นต้น เพราะพืชพันธุ์เหล่านั้นพอขึ้นปีใหม่ก็มีหัวใหญ่กว่าเดิม ดีกว่าเดิม และจำนวนก็มากกว่าเดิม เพื่อให้คนเรามีภาวะไม่เป็นที่น่าละอายแก่พืชพันธุ์ เหล่านั้น เราจะต้องจัดต้องทำ ให้ปีใหม่มีอะไร ๆ ที่ดีกว่าปีเก่าเสมอไป” พร้อมกับบทกลอนเก่าเก็บของท่านบทนี้ที่เตือนไว้ว่า ถ้าใหม่เปล่า ๆ ไม่มีดี หรือดีแต่ปากนั้นน่าหัวเราะเยาะและอับอายยิ่ง

ไหน ๆ ก็ขึ้นปีใหม่แล้วอะไร ๆ ก็มีท่าทางว่ากำลังปรับขั้วและขบวน ไม่ว่าจะในระดับโลกจนถึงระดับประเทศ จึงขอยกข้อคิด ‘ของขวัญปีใหม่ของพุทธทาสภิกขุ มาฝากเพื่อเอาไปลองใช้รับปีใหม่ให้สมศักดิ์ศรีของมนุษย์ ไม่อายผีอายพืช หัวเผือกหัวมันดูสักที

จะต้องจัดต้องทำทั้งในทางส่วนตัวและส่วนสังคมในทางส่วนตัวนั้นท่านว่าให้มีความถูกต้องทั้งในทางวัตถุ ทางร่างกาย ทางจิต และทางสติปัญญา

เริ่มด้วย ความถูกต้องในทางวัตถุ เช่นที่บ้านเรือน เครื่องใช้ไม้สอย จะมีความเป็นระเบียบเรียบร้อยไม่รุงรังเหมือนของคนบ้า ของไม่ควรมีอยู่หรือไม่จำเป็นก็อย่าไปซื้อหามาเพิ่มเข้า ที่มีอยู่แล้วก็นำออกไปเสีย ให้ผู้อื่นที่เขาอาจใช้เป็นประโยชน์ได้...ในทางร่างกายต้องจัดทำให้มีสุขภาพ อนามัยดีจนมีกำลังแข็งแรงพอที่จะทำหน้าที่ได้สนุก กินอาหารที่มีประโยชน์แทนอาหารแพงเพื่อความเอร็ดอร่อย และบริหารร่างกายให้ถูกต้องตามหลักเกณฑ์อยู่เสมอ...สำหรับทางจิต มีการฝึกให้มีสติสัมปชัญญะและสมาธิมากกว่าที่มีอยู่ตามธรรมชาติซึ่งยังไม่ เพียงพอสำหรับความก้าวหน้าแห่งยุคปัจจุบัน...ทางสติปัญญานั้น มีความรู้เรื่องความเป็นเช่นนั้นเองของสิ่งทั้งปวงให้มากขึ้นจนไม่เกิดความ ยินดีหรือความยินร้ายในสิ่งใด ๆ ให้เสียเวลา มีแต่การกระทำให้ถูกต้องตามเหตุผลของสิ่งนั้น ๆ ไม่มัวเสียใจหรือดีใจต่อสิ่งนั้น ๆ ให้เสียเวลา’

ส่วนในทางสังคมนั้น ท่านให้ของขวัญปีใหม่ไว้ว่า ‘บุคคลที่สองขึ้นไปมีความสัมพันธ์กันดีขึ้น ครอบครัวมีความราบรื่นเรียบร้อย มีความเข้าใจกันดี พูดจากันรู้เรื่อง มีรสนิยมกลมเกลียวกัน มีลักษณะอาการเช่นนี้ตลอดไปถึงเพื่อนบ้านเรือนเคียง ผู้ร่วมประเทศชาติซึ่งจะต้องสัมพันธ์กันอย่างที่จะเว้นเสียมิได้ มีความ สามัคคีและมิตรภาพในการรักษาสาธารณสมบัติและสาธารณประโยชน์เพื่อเป็นสมบัติ ของทุกคนให้พรั่งพร้อมยิ่ง ๆ ขึ้นไป อย่างเป็นที่น่าพอใจด้วยกัน ทั้งบ้านทั้งเมืองหรือทั้งประเทศ หรือตลอดทั้งโลกก็ยิ่งดี...นี้คือปีใหม่ของสังคม’

ดีกว่าปีเก่านั้น หมายความว่า

สะอาดกว่า สว่างกว่า สงบกว่า

ในธรรมบรรยายต้อนรับปีใหม่ที่สวนโมกขพลารามครั้งหนึ่ง หัวข้อ ‘ปีใหม่ต้องดีกว่าปีเก่า’ ท่านพุทธทาสย้ำชัดเจนว่าที่ดีกว่าปีเก่านั้นหมายความว่าจะต้องทำให้เกิดมี สันติสุขมากกว่า ทำให้ชีวิตนี้เป็นชีวิตที่เย็นมากกว่า ถ้าความสงบสุขหรือสันติในส่วนบุคคล หรือในครอบครัว(และสังคม)ไม่มีอะไรดีกว่าปีที่แล้วมา ก็หมายความว่ามันไม่มีปีใหม่ ชีวิตที่ร้อนอยู่ด้วยกิเลส ด้วยการกระทำที่ผิดพลาด ทนทรมานหรือบีบคั้นอยู่อย่างเก่า ๆ ไม่เบาขึ้นหรือเย็นลง ก็เท่ากับใหม่เปล่า ๆ นั่นเอง

ในบทกลอนข้างต้น ท่านเสนอว่า สะอาดกว่า สว่างกว่า สงบกว่า คืออาการที่เรียกว่าใหม่ เรียกว่าเรามีปีใหม่ที่ใหม่จริง ซึ่งหากนำมาปรับประยุกต์ใส่ตัวตลอดให้ทั่ว ทั้งสังคมก็น่าจะเป็นนิมิตหมายและหลักธรรมสำคัญของการเข้าสู่ปีใหม่ ๒๕๕๕ ให้ใหม่ได้จริง ไม่ว่าจะในทางส่วนตัวและทางสังคม ทั้งในด้านวัตถุ ร่างกาย จิต และสติปัญญา

ด้วยการมุ่งมั่นทำให้วัตถุรอบกายนั้นส่งเสริมความ สะอาดกว่า สว่างกว่า สงบกว่า

ด้วยการบริหารบำรุงร่างกายให้ สะอาดกว่า สว่างกว่า สงบกว่า

ด้วยการฝึกฝนและพัฒนาจิตให้ สะอาดกว่า สว่างกว่า สงบกว่า

ด้วยการหมั่นเรียนรู้จนมีความรู้ความเข้าใจทางปัญญาจน สะอาดกว่า สว่างกว่า สงบกว่า

พร้อมกับร่วมกันสรรค์สร้างพัฒนาครอบครัว ชุมชน สังคม บ้านเมืองประเทศชาติให้ สะอาดกว่า สว่างกว่า สงบกว่า

โดยสรุปส่งท้าย ท่านตบท้ายในของขวัญปีใหม่ว่า ปีใหม่นี้ ขอให้ความเห็นแก่ตัวลดลง ความไม่เห็นแก่ตัวเพิ่มขึ้น ความไร้ศีลธรรมลดลง ความมีศีลธรรมเพิ่มขึ้น สันติสุขส่วนบุคคลและสันติภาพส่วนสังคมเพิ่มขึ้นตาม ส่วนจนเห็นได้ว่าเพิ่มมากขึ้นกว่าปีเก่า ขอให้เราทั้งหลายมีชีวิตใหม่และ ต้อนรับปีใหม่ให้สำเร็จประโยชน์ด้วยกันจงทุกคนเถิด

หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ

๒๔ ธันวาคม ๒๕๕๕........จากเว็ป ส.ส.ส http://www.volunteerspirit.org/

<table class="maeva" cellpadding="0" cellspacing="0" border="0" style="width: 800px" id="sae1"> <tr><td style="width: 800px; height: 576px" colspan="2" id="saeva1"><script type="text/javascript"><![CDATA[ var oldLoad = window.onload; window.onload = function() { if (typeof(oldLoad) == "function") oldLoad(); if (typeof(aevacopy) == "function") aevacopy(); } // ]]></script><embed type="application/x-mplayer2" src="http://www.fungdham.com/download/song/allhits/21.wma" width="800px" height="576px" wmode="transparent" quality="high" allowFullScreen="true" allowScriptAccess="never" ShowControls="True" autostart="false" autoplay="false" /></td></tr> <tr><td class="aeva_t"><a href="http://www.fungdham.com/download/song/allhits/21.wma" target="_blank" class="aeva_link bbc_link new_win">http://www.fungdham.com/download/song/allhits/21.wma</a></td><td class="aeva_q" id="aqc1"></td></tr></table>