การราชาภิเศก กษัตริย์พม่า

ภาพ : พิธีบรมราชาภิเษกของกษัตริย์ Mindon Min

การราชาภิเศก กษัตริย์พม่า

๑. ถึงวันกำหนด พอเวลาได้ฤกษ์ พระเจ้าแผ่นดินขึ้นทรงยานมาศมีหญิงพรหมจารีย์นั่งประณมมือไปบนนั้น ๔ คน พอพระราชยานถึง “ต้นมะโย-บิน” (เห็นจะหมายว่าพอจะออกจากเขตพระราชมณเฑียร) เจ้าพนักงานลั่นกลองอินทเภรี ๒ ใบ มีชื่อเรียกว่า“ สิโดสอน” Sidoson เป็นสัญญา เจ้านายและข้าราชการที่เตรียมตามเสด็จก็ไปเข้ากระบวรตามตำแหน่งของตน

๒. เมื่อแห่ไปถึงโรงพิธีแล้ว เสด็จสู่ที่สรง สระพระเกศาผลัดเครื่องทรงหลายครั้ง (เข้าใจว่าผลัดเครื่องเต็มยศ ที่ทรงเมื่อแห่ไปเปลี่ยนเป็นเครื่องสรงครั้งหนึ่ง สรงแล้วทรงเครื่องต้นอีกครั้งหนึ่ง)

๓. เมื่อเสร็จพิธีสรงแล้ว เสด็จประทับที่ราชอาสน์ พราหมณ์ Pomma ๘ คนถวายน้ำมนตร์กับดอกไม้อย่างหนึ่งซึ่งถือว่าเป็นของวิเศษเรียกว่า “ปะเรียตปัน” Payeitpan (พิเคราะห์ดู น่าจะถวายเครื่องราชูปโภคสิ่งอื่นสำหรับพระยศด้วยตรงนี้ แต่ในหนังสือไม่กล่าวถึง)

๔. จบพระหัตถ์ทรงอุททิศเครื่องสักการบูชาพระมหาเจดียสถานที่สำคัญ เจ้ากรมอาลักษณ์ Nahkandaw ขานชื่อมหาเจดียสถาน ให้เจ้าพนักงานเชิญไปยังที่นั้นๆ (คงให้ปล่อยนักตรงนี้ แต่ในตำราไม่กล่าวถึง)

๕. เสด็จทรงยานมาศแห่กลับ เมื่อเสด็จถึงเขตพระราชมณเฑียร เจ้าพนักงานตีกลองอินทรี ๒ ใบ เรียกว่า“ วุนติตอนสอน” Wuntitonson เป็นสัญญา

๖. เมื่อกลับถึงพระราชมณเฑียรแล้ว ทรงบำเพ็ญทานแก่สมณพราหมณ์และราษฎรและให้ประกาศอภัยทานคือ
   ก) ปล่อยนักโทษที่ต้องเวรจำ
   ข) ห้ามมิให้ฆ่าสัตว์ ๗ วัน
   ค) ปิดศาลระงับถ้อยความ ๗ วัน
   ฆ) ห้ามมิให้วิวาทข่มเหงหรือกักขังกัน ๗ วัน

ประกาศนี้ให้เที่ยวตีฆ้องกลองร้องป่าวให้ชาวราษฎรทราบทั่วพระนคร

การตั้งพระอัครมเหษีและพระมเหษีก็เห็นจะมีพิธี แต่ทำข้างฝ่ายในจึงไม่กล่าวถึง อนึ่งสังเกตในระเบียบการราชาภิเศกที่กล่าวถึงสมณ (พระสงฆ์) แห่งเดียวแต่ว่าถวายไทยธรรมที่ในพระราชมณเฑียรเมื่อเสด็จกลับจากโรงพิธีราชาภิเศก จะนิมนต์พระสงฆ์เข้าไปสวดมนตร์งานเฉลิมพระราชมณเฑียรก่อนวันราชาภิเศกดอกกระมัง แต่สันนิษฐานยาก ด้วยไม่ทราบระเบียบพิธีสงฆ์เมืองพะมาว่าจะเป็นอย่างไร

ที่มา : เพจบรรณาลัย - กฎมณเฑียรบาลพะม่า สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงแปลจากภาษาอังกฤษ พ.ศ.๒๔๗๘