ข้าวสารดำ : ตำนาน

ข้าวสารดำ (ภาพจาก sites.google.com)

ข้าวสารดำ

ข้าวสารดำ เป็นข้าวสารเม็ดสีดำ พบกระจัดกระจายอยู่ตามพื้นดินที่บ้านห้วยโป่ง บริเวณวัดโพนชัย ตำบลบ้านโสก อำเภอหล่มสัก จังหวัดเพชรบูรณ์ เมื่อฝนตกหนักชะล้างผิวหน้าดินออก ข้าวสารดำก็จะโผล่ขึ้นมา ลักษณะคล้ายเมล็ดข้าวสาร มีสีดำ ถ้าใช้มือบีบแรงๆ ก็จะแตกออกเป็นผงสีดำคล้ายผงถ่าน

“ข้าวสารดำ” มีตำนานท้องถิ่นเล่าไว้ดังนี้
เมื่อปลายพุทธศตวรรษที่ ๑๗ พระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ เจ้าเมืองขอม ทรงแต่งตั้งให้ขุนโขลนลำพงเป็นอุปราชครองหัวเมืองในภาคเหนือทั้งหมด และแต่งตั้งให้พ่อขุนศรีนาวนำถม เป็นเจ้าเมืองสุโขทัย โดยให้อยู่ภายใต้การปกครองของขุนโขลนลำพงอีกทอดหนึ่ง

พ่อขุนศรีนาวนำถม มีพระโอรสชื่อขุนผาเมือง (เจ้าไชยสุริยา) และมีพระธิดาผู้เป็นเชษฐภคินีของพ่อขุนผาเมือง ชื่อ นางเสือง หรือรัตนาวดีศรีนคร ซึ่งต่อมานางเสืองได้เป็นมเหสีของพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ (หรือพ่อขุนบางกลางหาว – พระนามเดิม)

พระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ ได้ยกพระธิดาชื่อ “สิงขรมหาเทวี” ให้เป็นชายาของพ่อขุนผาเมืองพร้อมกับมอบพระแสงขรรค์ชัยศรีซึ่งเป็นเสมือนดาบอาญาสิทธิ์ให้ด้วย ต่อมาพ่อขุนผาเมืองได้ร่วมมือกับพ่อขุนบางกลางหาว ยกทัพไปตีเมืองสุโขทัยคืนจากขอม บางตำนานก็ให้รายละเอียดว่า พ่อขุนผาเมืองและนางเสือง ผู้เป็นเชษฐภคินี ได้ไปเรียนวิชากับพระฤๅษีแล้วรวบรวมสมัครพรรคพวกฝีมือดี เช่น ขุนดำ ขุนดง ขุนแด่น และยาทมิฬ พร้อมกับพ่อขุนบางกลางหาว เจ้าเมืองบางยาง ยกทัพไปตีกรุงสุโขทัย กู้เมืองคืนจากขอม เมื่อตีได้กรุงสุโขทัยแล้ว พ่อขุนผาเมืองก็ยกเมืองสุโขทัยให้พ่อขุนบางกลางหาว ซึ่งต่อมาได้สถาปนาเป็นพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ พร้อมกับพระแสงขรรค์ชัยศรีและนางเสืองให้เป็นพระชายา ส่วนพ่อขุนบางกลางหาวก็ยกน้องสาวสองคน คือ นางปทุมวดีและนางปัทมาวดี ให้พ่อขุนผาเมือง แล้วพ่อขุนผาเมืองก็ไปครองเมืองราด (ปัจจุบันคือ ตำบลบ้านหวาย อำเภอหล่มสัก จังหวัดเพชรบูรณ์ หรือเดิมคือบ้านห้วยโป่ง ตำบลบ้านโสก) พร้อมกับนางทั้งสองและนางสิงขรมหาเทวี

ในขณะนั้น ขอมอีกส่วนหนึ่งที่อยู่ละโว้มีอำนาจมาก พ่อขุนศรีอินทราทิตย์จึงชวนพ่อขุนผาเมืองไปปราบขอมอีกครั้งหนึ่ง และก็ได้รับชัยชนะ เมื่อเสร็จศึกสงคราม พ่อขุนผาเมืองกลับมาเมืองราดก็พบแต่ซากเถ้าถ่าน เนื่องจากนางสิงขรมหาเทวีโกรธแค้นที่พ่อขุนผาเมืองกระด้างกระเดื่องต่อเจ้าเมืองขอม นางจึงเผาเมือง ไฟได้ไหม้คลังเก็บข้าวเปลือกจนไหม้ดำเกรียม แล้วนางไปกระโดดน้ำตายที่แม่น้ำป่าสัก ต่อมาข้าวเปลือกที่ถูกไฟเผาจึงถูกดินถมจมอยู่ จึงมีข้าวสารดำกระจายอยู่ทั่วไป

เชื่อกันว่า ข้าวที่นางสิงขรมหาเทวีเผาทิ้งนั้นกลายเป็นข้าวสารดำขึ้น ซึ่งปัจจุบันนี้บริเวณพื้นดินที่บ้านห้วยโป่ง จะมีเมล็ดข้าวสารดำๆ มากมาย เชื่อกันว่าเกิดจากการเผาเมืองของนางสิงขรมหาเทวีในครั้งนั้น.