[ สุขใจ ดอท คอม บ้านหลังเล็กอันแสนอบอุ่น ] ธรรมะ พุทธประวัติ ฟังธรรม ดูหนัง ฟังเพลง เกมส์ เบาสมอง ดูดวง สุขภาพ สารพันความรู้

บุคคลทั่วไป, คุณถูกห้ามตั้งกระทู้หรือส่งข้อความส่วนตัวในฟอรั่มนี้

Fuck Advertise !!

[Kimleng]

Tweet

 ถ้อยคำ - สำนวน
     กิมเล้ง ณ สุขใจ

ราชรถมาเกย  เป็นสำนวน   มีที่มาจากการเสี่ยงราชรถไปเสาะหาผู้ที่สมควรจะได้รับการสถาปนาเป็นพระมหากษัตริย์  เมื่อไม่มีพระมหากษัตริย์ หรือพระมหากษัตริย์สิ้นพระชนม์โดยไม่มีพระราชโอรส  ซึ่งจะสืบราชสมบัติต่อไป  วิธีการที่กระทำ คือแต่งราชรถคันหนึ่งเทียมม้าแล้วปล่อยให้ม้าพารถไปโดยไม่มีคนขับ  เพื่อเสี่ยงทายว่า ม้าจะพารถไปรับผู้ใด  ผู้นั้นเป็นผู้ที่เหมาะจะเป็นพระมหากษัตริย์องค์ต่อไป  เรียกว่าราชรถมาเกย  เช่น เรื่องของพระเจ้าแตงหวาน  ซึ่งเป็นวรรณคดีเรื่องหนึ่งของเขมร  เนื้อเรื่องกล่าวถึง ชายคนหนึ่ง มีอาชีพปลูกแตง และปลูกได้แตงที่หวานมาก จนพระราชามีพระราชโองการให้แตงทั้งหมดเป็นของหลวง  ห้ามผู้อื่นกิน  และเพื่อให้เจ้าของแตงมีอาญาสิทธิ์ในการรักษาแตง  พระราชาจึงพระราชทานดาบอาญาสิทธิ์ให้ฆ่าคนที่จะเข้ามาขโมยแตงในสวนได้โดยไม่ผิดกฎหมาย  วันหนึ่งพระราชามีพระราชประสงค์จะทดสอบดูว่าเจ้าของสวนแตงจะรักษาแตงไว้อย่างที่สั่งหรือไม่ จึงแอบเข้าไปในสวน  เจ้าของสวนแตงเห็นคนแอบเข้ามาในสวนจึงฟันไปทันที พระราชาจึงสิ้นพระชนม์ แต่เนื่องจากพระราชาองค์นี้มีแต่พระราชธิดา  ปุโรหิตมุขมนตรีจึงประชุมตกลงกันแต่งราชรถออกหาผู้ที่สมควรเป็นพระราชาองค์ใหญ่ ราชรถไปหยุดที่สวนแตง  ชายผู้ปลูกแตงจึงได้เป็นพระราชามีพระนามว่า พระเจ้าแตงหวาน หรือ พฺระบาทตฺรสก่แผฺอม

ร้อยพ่อพันแม่  เป็นสำนวนที่กล่าวถึงจำนวนมากที่ไม่รู้ว่าเป็นลูกใคร มีเผ่าพันธุ์วงศ์ตระกูลเป็นผู้ใด  คำว่า ร้อยพ่อ  หมายความถึง พ่อจำนวนมาก  พันแม่   ก็เป็นคำเปรียบถึงแม่ทั้งพันคน  ลูกคนหนึ่งมาจากพ่อแม่คู่หนึ่ง  ลูกร้อยคนพันคนก็มาจากพ่อแม่ร้อยคู่พันคู่  คำว่า ร้อยพ่อพันแม่จึงใช้เป็นคำกล่าวถึงคนจำนวนมากที่มาจากครอบครัวต่าง ๆ กัน  มีฐานะต่างกัน  ได้รับการอบรมเลี้ยงดูมาต่างกัน  จึงไม่อาจไว้ใจได้ว่า จะเป็นคนดี คนซื่อสัตย์  คนมีคุณธรรมจริยธรรม  หรือคนมีมารยาทสังคมในระดับเดียวกัน  เพราะมาจากครอบครัวต่างกัน  ย่อมได้รับการอบรมเลี้ยงดูต่างกัน   เมื่อคนเหล่านั้นต้องมาอยู่ด้วยกัน ทำกิจกรรมร่วมกัน ก็อาจจะเกิดปัญหาความไม่ลงรอยกันได้

ตีท้ายครัว  เป็นสำนวน มีความหมายว่าเข้าติดต่อตีสนิททางชู้สาวกับภรรยาของผู้อื่น เช่น  เขาพยายามติดสันบนอธิบดีคนนั้นเพื่อให้ได้งานที่ประมูล  แต่อธิบดีเป็นคนตงฉิน  เขาจึงตีท้ายครัวเพราะเชื่อว่าเขาจะทำให้ภรรยาอธิบดีสนใจเขามากจนมีผลให้อธิบดีรับงานของเขา  มีบางคนเข้าใจผิดว่า ตีท้ายครัว คือการเข้าไปถึงครัวของเพื่อนบ้าน หรือเข้าไปตรวจทุกซอกทุกมุมของบ้านผู้อื่น  ความหมายเดิมของสำนวน ตีท้ายครัว คือ เข้าไปติดต่อในเชิงชู้สาวกับภรรยาของผู้อื่น

พ่อแก้วแม่แก้ว  เมื่อใช้ว่า “พ่อแก้วแม่แก้ว”   ความหมายไม่ได้หมายถึงพ่อแม่ผู้ประเสริฐ  แต่เป็นคำเรียกพ่อแม่ที่สิ้นชีวิตแล้ว เพื่อให้มาช่วยให้รอดพ้นจากภัยอันตราย  คำว่า พ่อแก้วแม่แก้ว ไม่ใช่คำที่ใช้เรียกเมื่อพ่อแม่ยังมีชีวิตอยู่  คนที่ตกอยู่ในอันตรายจะร้องว่า “พ่อแก้วแม่แก้วช่วยลูกด้วย”   “พ่อแก้วแม่แก้วช่วยลูกให้รอดพ้นจากโจรใจร้ายด้วยเถิด”


ที่มา :
-  คอลัมภ์  "ภาษาไทยวันนี้"  กาญจนา  นาคสกุล    : นิตยสารสกุลไทยรายสัปดาห์ ฉบับที่ ๓๐๐๖ ประจำวันอังคารที่ ๒๙ พฤษภาคม ๒๕๕๕

.

[Kimleng]

 ถ้อยคำ - สำนวน
     กิมเล้ง ณ สุขใจ

“ราชบัณฑิตยสถาน”  ยุคทันสมัยทันเหตุการณ์     ได้เก็บรวบรวมคำใหม่ สำนวนใหม่ ๆ  ที่ตั้งกันตามอารมณ์  เป็นที่เข้าใจกันเฉพาะกลุ่มหรือชั่วระยะเวลาหนึ่ง  ไม่ใช่ภาษาที่ยอมรับกันว่าถูกต้อง    หรือเรียกตามภาษาวัยรุ่นว่า คำแสลง (slang)    ไว้ในหนังสือ “พจนานุกรมคำใหม่ เล่ม ๑ และเล่ม ๒”  ฉบับราชบัณฑิตยสถาน  บางคำนอกจากอธิบายความหมายยังให้รายละเอียดว่าเป็นคำที่เกิดขึ้นเมื่อใด ขอยกตัวอย่างคำน่าสนใจ เช่น

กติโกง   หมายถึง ....กฎระเบียบหรือกฎหมายที่ออกมาเพื่อเปิดทางให้ผู้ออกระเบียบหรือกฎหมายนั้น สามารถคอรัปชั่นได้อย่างถูกกฎหมาย เช่น เขาออก “กติโกง” ไว้ล่วงหน้า  จึงขายหุ้นหมื่นล้านได้ โดยไม่ต้องเสียภาษีเลยสักบาท (เริ่มใช้เมื่อ พ.ศ. ๒๕๔๘).....

เมื่อมี “กติโกง”  ก็ต้องมี  “กติกู”

กติกู   คือ .....กฎเกณฑ์ที่ตั้งขึ้นเองตามใจชอบ  (ใช้คู่กับ “กติกา”)  เช่น “กติกู” มา “กติกา” หาย....

หลักกู  คือ....หลักเกณฑ์หรือหลักการที่ตั้งขึ้นเองตามใจชอบ ใช้คู่กับ “หลักเกณฑ์” หรือ”หลักการ”  เช่น ถ้าทุกคนไม่สนใจ “หลักเกณฑ์” ดึงดันจะใช้ “หลักกู” ก็ไม่มีทางแก้ปัญหาได้

บูรณาโกง   หมายถึง ...โกงทุกรูปแบบ โกงทั้งครอบครัว เช่น นักการเมืองบางคนไม่ใช่แค่ ”โกง” แต่ ”บูรณาโกง”

ต่อท่อน้ำเลี้ยง –  “น้ำเลี้ยง”  หมายถึง เงินสนับสนุน เช่น พอหมดน้ำเลี้ยง ผู้ชุมนุม ก็สลายตัว “ต่อท่อน้ำเลี้ยง” คือ ส่งเงินสนับสนุนมาจากที่ไกลโดยไม่มีผู้รู้เห็น

จัดฉาก หมายถึง  ทำขึ้นหรือสร้างขึ้นให้ดูว่าเป็นเรื่องจริง รวมทั้งดำเนินการหรือจัดการเพื่อให้เข้าใจว่าเป็นเช่นนั้น

ลุยถั่ว หมายถึง  ทำเต็มที่อย่างต่อเนื่องโดยไม่รู้ว่าสิ่งที่ทำนั้นถูกต้องหรือไม่

ป่วนเมือง (มาจากคำว่า “ป่วน” รวมกับ “เมือง”)  หมายความว่า ทำให้คนส่วนใหญ่รำคาญหรือเดือดร้อน เช่น ตำรวจจับแก๊งมอเตอร์ไซค์ซิ่ง “ป่วนเมือง” ได้ยกแก๊ง

ปล่อยเกียร์ว่าง หมายถึง ไม่ทำงานหรือทำงานไม่เต็มกำลัง เช่น ข้าราชการ “ปล่อยเกียร์ว่าง” เพราะยังไม่แน่ใจความมั่งคงของรัฐบาลใหม่

หวังดีประสงค์ร้าย หมายถึง ทำเป็นปรารถนาดี แต่แท้จริงแฝงเจตนาร้าย

โกหกคำโต หมายถึง พูดเรื่องที่คนทั่วไปรู้ว่าไม่จริง พูดปดชัด ๆ



ที่มา :
- th.wikipedia.org
-  คอลัมพ์ เพลง ดนตรี วรรณคดี อักษร  : นิตยสารสกุลไทยรายสัปดาห์ ฉบับที่ ๓๐๐๓ ประจำวันอังคารที่ ๘ พฤษภาคม ๒๕๕๕

.

[Kimleng]

  ถ้อยคำ - สำนวน
     กิมเล้ง ณ สุขใจ

กรวดในรองเท้า   เป็นสำนวน  เปรียบเทียบสิ่งที่ทำให้รำคาญ สิ่งที่รบกวน  ทำให้เดือดร้อน แม้จะไม่ใช่เรื่องใหญ่แต่ก็ทำให้รำคาญให้กังวล   คล้ายกับการใส่รองเท้าที่มีกรวดอยู่ในรองเท้า ทำให้เจ็บ  เดินไม่สะดวก  

เหยียบตาปลา   เป็นสำนวน  หมายความว่า พูดหรือทำให้ผู้ใดผู้หนึ่งโกรธแค้น เพราะการพูดไปกระทบปมด้อยของผู้นั้น หรือพาดพิงถึงความผิดที่เป็นชนักติดหลังของผู้นั้น   คำว่า “เหยียบตาปลา”  จึงนำมาใช้เป็นสำนวนเปรียบเทียบอาการของคนที่มีปมด้อย  แล้วถูกผู้ใดผู้หนึ่งพูดกระทบสิ่งที่เป็นปมด้อยนั้น  ไม่ว่าจะพูดโดยจงใจหรือไม่ก็ตาม

สับขาหลอก   เป็นสำนวน  หมายความว่า ลวงให้เข้าใจผิด แสดงหรือพูดให้คนเห็นหรือเชื่อว่าจะทำอย่างใดอย่างหนึ่ง แล้วกลับทำอีกอย่างหนึ่ง   “สับขาหลอก”   เป็นสำนวนที่มาจากกีฬาฟุตบอล  ผู้ที่จะเตะลูกบอลเข้าประตู  โดยเฉพาะการยิงลูกโทษ ผู้ยิงประตูทำท่าใช้เท้าข้างหนึ่ง ทำให้ผู้รักษาประตูคาดเดาทิศทางที่ลูกบอลจะพุ่งเข้ามาได้  แต่เวลาเตะจริงผู้เตะกลับเปลี่ยนขาเปลี่ยนเท้า  ทำให้ลูกบอลพุ่งไปคนละทิศ ผู้รักษาประตูรับลูกบอลไม่ได้ ลูกบอลจึงเข้าประตูอย่างสวยงาม  เรียกอาการดังกล่าวนี้ว่า “สับขาหลอก”

สาดน้ำลายใส่กัน   เป็นสำนวน หมายความว่า ต่างฝ่ายต่างกล่าวคำร้ายป้ายสีใส่กัน   น้ำลาย มักจะนำมาใช้เปรียบเปรยคำพูด   คนที่ทะเลาะกันก็เท่ากับการพ่นน้ำลายใส่กัน  เมื่อการทะเลาะนั้นรุนแรงมาก จึงเปรียบโดยใช้คำว่า “สาดน้ำลายใส่กัน”

ถ่มน้ำลายรดฟ้า   เป็นสำนวน  หมายความว่า น้ำลายที่บ้วนออกจากปากไปแล้วไม่สามารถนำกลับมากลืนกินได้  คนที่พูดแล้วกลับคืนคำไม่ทำตามที่พูดไว้มักจะถูกตำหนิว่า กลืนน้ำลายที่ตนบ้วนทิ้งไปแล้ว

ฟางเส้นสุดท้าย   เป็นสำนวน  หมายความว่า การพยายามไขว่คว้าสิ่งใดสิ่งหนึ่งในโอกาสสุดท้ายไว้ เพื่อให้สมหวังหรือเพื่อให้สำเร็จประโยชน์ แม้ว่าสิ่งนั้นจะมีค่าน้อยเหลือเกินก็ตาม  สำนวนนี้เปรียบเทียบคนกำลังจะจมน้ำตาย  จึงพยายามไขว่คว้าหาที่เกาะ เพราะหวังว่าจะช่วยชีวิตตนไว้ได้แม้สิ่งที่ลอยมาจะเป็นฟางเส้นเล็ก ๆ ก็ตาม   ฟางเส้นสุดท้ายอีกนัยหนึ่ง  หมายถึง สิ่งที่ทำให้ความอดทนที่มีอยู่ตลอดมาต้องสิ้นสุดหรืออับปางลง ไม่อาจอดทนต่อไปได้

รถด่วนขบวนสุดท้าย   เป็นสำนวน หมายถึง  หนุ่มหรือสาวที่เลือกคู่มานาน จนในที่สุดรู้ตัวว่าจะเลยวัยหนุ่มสาวเสียแล้ว ยังไม่ได้ตกลงกับใครเลย  ดังนั้น เมื่อมีคนที่พอจะรับได้ผ่านเข้ามาในชีวิต แม้ผู้นั้นจะไม่มีคุณสมบัติตามที่ต้องการจริง ๆ ก็จำต้องยอมตกลงแต่งงานด้วย   เปรียบว่าเป็นรถขบวนสุดท้ายแล้ว  ถ้าไม่ขึ้นก็จะไม่มีโอกาสอีกเลย


ที่มา :
- th.wikipedia.org
-  คอลัมพ์ ภาษาไทยวันนี้ : นิตยสารสกุลไทยรายสัปดาห์ ฉบับที่ ๓๐๐๔ ประจำวันอังคารที่ ๑๕ พฤษภาคม ๒๕๕๕


.

[Kimleng]

  ถ้อยคำ - สำนวน
     กิมเล้ง ณ สุขใจ

ธาตุพิการ

จากความหมายของคำว่า “ธาตุ”   และคำว่า “พิการ”   ในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒  ซึ่งให้บทนิยามคำ ธาตุ, ธาตุ- [ทาด, ทาตุ-,  ทาดตุ-] ว่า สิ่งที่ถือว่าเป็นส่วนสำคัญที่คุมกันเป็นร่างของสิ่งทั้งหลาย  โดยทั่ว ๆ ไป เชื่อว่ามี ๔ ธาตุ ได้แก่ ธาตุดิน  ธาตุน้ำ  ธาตุไฟ  ธาตุลม  แต่ก็อาจมีธาตุอื่น ๆ อีก เช่น อากาศธาตุ  วิญญาณธาตุ  ธาตุไม้  ธาตุทอง  ธาตุเหล็ก  และให้บทนิยามคำ พิการ   ว่าเสียอวัยวะมีแขนขาเป็นต้น,  เสียไปจากสภาพเดิม, เช่น แขนพิการ ตาพิการ,  บางทีใช้เข้าคู่กับคำ พิกล เป็นพิกลพิการ

เมื่อศึกษาความหมายทั่วไปแล้ว  มาดูความหมายเฉพาะทางจะทำให้เข้าใจคำว่า “ธาตุพิการ” ได้ชัดเจนขึ้น  โดยพจนานุกรมศัพท์แพทย์และเภสัชกรรมแผนไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน  ได้ให้บทนิยามคำ ธาตุพิการ ว่า ภาวะที่ธาตุใดธาตุหนึ่งสูญเสียหน้าที่การทำงานไปมากจนเกิดความผิดปรกติอย่างรุนแรง  ดังคัมภีร์โรคนิทาน ตอนหนึ่งว่า “....เดือน ๑๑, ๑๒, ๑, ๓  เดือนนี้กินผักแลอาหารทั้งปวงผิดสำแลงอาโปธาตุ คือดีพิการมักขึ้งโกรธ มักสะดุ้งใจ คือเสมหะพิการกินอาหารไม่รู้จักรศ หนองพิการมักให้เปนหืดไอ โลหิตพิการ ให้คลั่งเพ้อพกให้ร้อน เหื่อพิการ มักให้เชื่อมซึม มันข้นพิการมักให้ตัวชาสากไป น้ำตาพิการมักให้ปวดศีศะเจบตา มันเหลวพิการมักให้บวมมือบวมเท้า เปนน้ำเหลืองตกมักให้ผอมแห้งไป น้ำฬายพิการมักให้เปนไข้ มักให้ฅอแห้งฟันแห้ง น้ำมูกพิการมักให้ปวดศีศะ ไขข้อพิการมักให้เมื่อยทุกข้อทุกกระดูก คือมูตรพิการให้ปัสาวะแดง ขัดปัสาวะ ๆ เปนโลหิตปวดเจบเนือง ๆ แลธาตุน้ำทั้งนี้ประมวนเข้าด้วยกันทั้ง ๑๒ จำพวกนั้นจึ่งเรียกว่าธาตุพิการ แพทย์พึงรู้เถิด...”                                                                                 


ที่มา: คอลัมภ์ "องค์ความรู้ภาษาไทย"   โดยราชบัณฑิตยสถาน   หน้า ๒๖ หนังสือพิมพ์เดลินิวส์ ฉบับวันพุธที่ ๒ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๕

.

[คำค้น:]

กระโดดไป: เลือกหัวข้อ: ----------------------------- จากใจถึงใจ ----------------------------- => หน้าบ้าน สุขใจ ===> สุขใจ ป่าวประกาศ (ข้อความจากทีมงาน) ===> สุขใจ เสนอแนะ (ข้อความจากสมาชิก) ===> สุขใจ ให้ละเลง (มุมทดสอบบอร์ด) ----------------------------- สุขใจในธรรม ----------------------------- => พุทธประวัติ - ประวัติพระสาวก ===> พุทธประวัติ แห่งองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ===> ประวิติพระอรหันต์ พระสาวก ในสมัยพุทธกาล ===> ประวัติพระผู้ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ ในยุคปัจจุบัน ===> นิทาน - ชาดก =====> ชาดก พระเจ้า 500 ชาติ => ธรรมะทั่วไป ธารธรรม - ธรรมทาน ===> ธรรมะจากพระอาจารย์ ===> เกร็ดครูบาอาจารย์ => ห้องวิปัสสนา - มหาสติปัฏฐาน 4 => สมถภาวนา - อภิญญาจิต => จิตอาสา - พุทธศาสนาเพื่อสังคม => เสียงธรรมเทศนา - เอกสารธรรม - วีดีโอ ===> เอกสารธรรม ===> เสียงธรรมเทศนา =====> ธรรมะจาก สมเด็จโต =====> ธรรมะจาก หลวงปู่มั่น =====> เสียงบทสวดมนต์ =====> เพลงสวดมนต์ =====> เพลงเพื่อจิตสำนึก แด่บุพการี =====> ธรรมะ มิวสิค (เพลงธรรมทั่วไป) ===> ห้อง วีดีโอ => เกร็ดศาสนา => กฏแห่งกรรม - ท่องไตรภูมิ => ไขปัญหาโลก ธรรม และความรัก => บทสวด - คัมภีร์ คาถา - วิชา อาคม => พุทธวัจนะ - ภาษิตธรรม ===> พุทธวัจนะ ในธรรมบท ===> พุทธศาสนสุภาษิต ===> คำทำนายภัยพิบัติที่จะเกิด ===> รวมข่าวภัยพิบัติ ทั้งในอดีต และปัจจุบัน ===> รู้ เพื่อ รอด (การเตรียมการ) => ห้องประชาสัมพันธ์ ทั้งทางโลก และทางธรรม ===> ฐานข้อมูล มูลนิธิต่าง ๆ ในประเทศไทย (Donation Exchange Center) ----------------------------- วิทยาศาสตร์ทางจิต เรื่องลี้ลับ ----------------------------- => วิทยาศาสตร์ - จักรวาล - การค้นพบ ===> เรื่องราว จากนอกโลก =====> ประสบการณ์เกี่ยวกับ UFO =====> หลักฐาน และ การพิสูจน์ยูเอฟโอ =====> คลิปวีดีโอ ยูเอฟโอ => ไขตำนาน - ประวัติศาสตร์ - การค้นพบ อารยธรรม => เรื่องแปลก - ประสบการณ์ทางจิต - เรื่องลึกลับ ===> ร้อยภูติ พันวิญญาณ =====> ประสบการณ์ ผี ๆ =======> เรื่องเล่าในรั้วมหาลัย =====> ประวัติ ต้นกำเนิด ตำนานผี ===> ดูดวง ทำนายทายทัก ===> ไดอะล็อก คือ ดอกอะไร - พลังไดอะล็อก (Dialogue) ===> กระบวนการ NEW AGE => เครื่องราง ของขลัง พุทธคุณ ----------------------------- นั่งเล่นหลังสวน ----------------------------- => สุขใจ จิบกาแฟ => สุขใจ ร้านน้ำชา => สุขใจ ห้องสมุด ===> สุขใจ หนังสือแนะนำ ===> สุขใจ คลังความรู้ลวงโลก ===> สยาม ในอดีต => สุขใจ ใต้เงาไม้ => สุขใจ ตลาดสด => สุขใจ อนามัย => สุขใจ ไปเที่ยว => สุขใจ ในครัว ===> เกร็ดความรู้ งานบ้าน งานครัว => สุขใจ ไปรษณีย์ => สุขใจ สวนสนุก ===> ลานกว้าง (มุมดูคลิป) ===> เวที จำอวด (จำอวดหน้าม่าน) ===> หนังกลางแปลง (ดูหนัง รีวิวหนัง) ===> หน้าเวที (มุมฟังเพลง) =====> เพลงไทยเดิม ===> แผงลอยริมทาง (รวมคลิปโฆษณาโดน ๆ)