พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๗ ตจสารชาดก : เด็กต่อสู้คดีจนพ้นผิด

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๗ ตจสารชาดก
เด็กต่อสู้คดีจนพ้นผิด

   พระโพธิสัตว์เกิดเป็นเด็กในตระกูลที่ร่ำรวย ได้เป็นหัวหน้าเด็กๆ ของหมู่บ้านแห่งหนึ่งในเมืองพาราณสี
   วันหนึ่งขณะเล่นอยู่กับเพื่อนๆ ก็มีหมอจิตเลวคนหนึ่งชวนให้ไปจับลูกนกในโพรงไม้
   แท้ที่จริงแล้วในโพรงไม้นั้นไม่มีนกอาศัยอยู่ แต่เป็นงูพิษร้าย
   หมอจิตเลวหลอกให้พระโพธิสัตว์ไปจับเพื่อที่จะให้งูกัด ตนจะได้ช่วยรักษา หวังเพื่อจะได้ค่ารักษาพยาบาลจากพ่อแม่ผู้ปกครองของพระโพธิสัตว์
   ตอนเมื่อยังเด็ก ไม่รู้อะไรหวังเพื่อจะได้ลูกนกมาเล่น โดยมีเพื่อนๆ ตามไปเป็นโขยง พอไปถึงก็ปีนต้นไม้ล้วงเข้าไปในโพรงตามที่หมอเลวๆ ชี้บอก ที่คว้าได้ไม่ใช่นกแต่เป็นงูพิษ
   พระโพธิสัตว์รู้ว่าเป็นงูแต่ไม่ยอมปล่อย กลับดึงออกมาแล้วเหวี่ยงไปโดนคอหมอเข้าพอดี งูรัดคอหมอและกัดเข้าที่ต้นคอแล้วเลื้อยหนีเข้าป่าไป ฝ่ายหมอทนพิษงูไม่ไหว ล้มทั้งยืนขาดใจตายในเวลาไม่นาน
   พวกชาวบ้านผ่านมาเห็นหมอตายแล้ว นึกว่าเด็กๆ รุมฆ่าหมอ จึงจับพันธนาการด้วยไม้ตะโหงก แล้วนำไปถวายพระราชา
   ขณะเดินทางพระโพธิสัตว์ได้บอกกับพวกว่า “เวลาเข้าเฝ้าพระราชา อย่าได้แสดงอาการหวาดกลัวออกมานะ ให้แสดงอาการร่าเริงเข้าไว้ พระราชาจะตรัสกับเราก่อน แล้วเราก็จะรู้ว่าควรจะตอบอย่างไร”
   พวกเด็กๆ บอกไม่มีปัญหา
   พออยู่ต่อหน้าพระราชา เด็กๆ ก็ทำตัวร่าเริงยิ้มแย้ม พระราชาแปลกพระทัยว่า “ธรรมดา ผู้ร้ายฆ่าคนตายต้องหวาดกลัวต่อโทษทัณฑ์ แต่เด็กเหล่านั้นกลับร่าเริงเหลือเกิน จึงตรัสถามว่า “พวกเจ้าถูกจับมาเดี๋ยวก็จะต้องถูกลงโทษ แต่ทำใมไม่รู้สึกกลัวกันเลย”
   พระโพธิสัตว์กราบทูลว่า
   “คนเราจะไม่ได้รับผลดีจากความเศร้าโศกและร่ำไห้ หนำซ้ำพวกศัตรูยังจะดีใจเสียอีก
   ส่วนบัณฑิตผู้ฉลาดในการวินิจฉัยคดี ถ้าไม่สะทกสะท้านจากอันตรายที่เกิดขึ้น
   เมื่อศัตรูเห็นสีหน้าของบัณฑิตไม่จืดจ๋อย ก็ย่อมรู้สึกไม่สบายใจ
   คนเราแสวงหาความเจริญรุ่งเรืองในที่ใด
   พึงขยันหมั่นเพียรสร้างความเจริญให้เกิดขึ้นในที่นั้นได้
   ถ้ารู้ว่าตนไม่อาจแสวงหาความเจริญได้ แม้จะเพียรพยายามอย่างไรก็จะไม่เสียใจ
   อดทนอดกลั้นได้ ด้วยคิดเสียว่ามันอาจเป็นกรรมของเราทำให้เป็นไป”
   พระราชาฟังแล้วถึงกับอึ้งพระทัย แล้วก็พินิจพิเคราะห์คดีอย่างรอบคอบ สุดท้ายก็รู้ว่าเด็กๆ ไม่ผิด จึงรับสั่งให้นำเครื่องพันธนาการออกแล้วปล่อยเด็กๆ ทุกคนคืนสู่อิสรภาพ และประทานรางวัลอย่างมากมาย กับทรงแต่งตั้งพระโพธิสัตว์ให้เป็นอาจารย์สอนธรรมแก่พระองค์

ธรรมนิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“คนฉลาดย่อมไม่แสดงอาการหวาดกลัวให้ศัตรูเห็น”
“จงยิ้มให้ได้เมื่อมีภัยมาถึง”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
อุกฺกฏฺเฐ สูรมิจฺฉนฺติ
เมื่อเกิดเหตุร้ายแรง ย้อมต้องการคนกล้าหาญ (๒๗/๙๒)

ขอขอบคุณเว็บไซต์ kalyanamitra.org/th (เจ้าของภาพ)