พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ เรื่องที่ ๔๑ กัสสปมันติยชาดก : บิดาชรากับบุตรน้อย

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๔๑ กัสสปมันติยชาดก
บิดาชรากับบุตรน้อย

พระโพธิสัตว์เกิดในตระกูลพราหมณ์ ในนิคมกาสี เมื่อโตเป็นหนุ่มแล้ว มารดาได้เสียชีวิตลงเหลือแต่บิดากับน้องชาย อยู่มาไม่นานพระโพธิสัตว์ได้พาบิดากับน้องชายออกบวชเป็นฤๅษีอยู่ในป่าหิมพานต์ด้วยกัน
เข้าสู่ฤดูฝน ฝนตกหนักไม่ขาดสาย ไม่สะดวกในการหาผักผลไม้มาฉัน จึงพาบิดาและน้องชายเข้าไปอาศัยอยู่ในหมู่บ้านชั่วคราวก่อน
เมื่อฤดูฝนผ่านพ้นไป จึงได้พาทั้งสองกลับมาอยู่ที่อาศรมตามเดิม
ก่อนพระอาทิตย์จะตกดิน ฤๅษีพี่ชายต้องรีบกลับไปทำความสะอาดจัดแจงอาศรมให้เรียบร้อย แล้วบอกให้พ่อและน้องชายเดินตามหลังไป
ในระหว่างเดินกลับอาศรมพ่อกับน้องชายได้ทะเลาะกันไปตลอดทาง
น้องชายเห็นพ่อเดินช้าเกินไปก็บอกพ่อให้เดินเร็วๆ หน่อย
“เดินเร็วหน่อยซิพ่อ มัวชักช้าอยู่เมื่อไหร่จะถึงอาศรม”
พ่อบอกว่า
“จะรีบร้อนไปทำไมล่ะ อยากเดินเร็วเจ้าก็ไปก่อนซิ เจ้ามันเอาแต่ใจตัวเองไม่รู้สึกเห็นใจคนแก่บ้าง”
บิดาโมโหลูกชาย จึงเดินกลับไปตั้งต้นใหม่ จนกระทั่งมืดค่ำก็ไม่ถึงอาศรมสักที
ฝ่ายพี่ชายทำความสะอาดอาศรมและบริเวณรอบๆ เสร็จเรียบร้อย ตั้งน้ำดื่มน้ำใช้ มองดูถนนก็ยังไม่เห็นบิดากับน้องชายมาถึงสักที จึงจุดไต้เดินไปดู เห็นทั้งสองกำลังทะเลากันไม่หยุด จึงตำหนิว่า
“มัวทำอะไรกันอยู่ ทำไมถึงเดินช้า”
น้องชายบอกว่า
“พ่อเขาโกรธฉันจึงเดินตั้งต้นใหม่อีกเที่ยวหนึ่ง”
พี่ชายจึงเดินนำทางบิดาและน้อง สักพักก็ถึงอาศรม ที่พักอาศัย
ช่วยเก็บข้าวของแล้วให้พ่ออาบน้ำ ล้างเท้าให้ ทาน้ำมันนวดหลัง นวดขาให้พ่อจนหายอ่อนเพลีย แล้วก็กล่าวกับบิดาว่า
เด็กหนุ่มนั้นก็เหมือนกับหม้อดินนั่นแหละ แตกง่าย แตกแล้วต่อติดก็ยาก ฉะนั้น ไม่ว่าเขาจะด่าอย่างไร ผู้ใหญ่ควรจะอดทนให้หนัก คนหนุ่มนั้นอารมณ์รุ่มร้อน ผู้ใหญ่ควรอดทนต่อความผิดที่เด็กๆ ก่อขึ้น อย่าถือสาให้มากนัก
คนดีทะเลาะหันกลับมาคืนดีกันได้ แต่คนชั่วทะเลาะกันแล้วก็เหมือนกับหม้อดินที่ต่อไม่ติดอีก
คนที่รู้ตัวว่าทำผิดแล้วรู้จักขอโทษ และคนที่รู้จักให้อภัย คนทั้งสองย่อมสมัครสมานกันได้ ไมตรีสัมพันธ์มั่นคง
คนที่ยกโทษให้คนที่ล่วงเกิน และสามารถเชื่อมไมตรีกับคนอื่นได้ คนนั้นแหละเป็นยอดคน
ฤๅษีพ่อได้ฟังแล้วก็นำมาปฏิบัติและฝึกตนเองให้มีความอดทนอดกลั้นจนวางเฉยได้ในทุกสถานการณ์

ธรรมนิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“จงยอมรับผิดในสิ่งที่ตนเองทำ”
“คนควรฝึกพัฒนาตนอยู่เสมอ

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
ยานิ กโรติ ปุริโส ตานิ อตฺตนิ ปสฺสติ
คนทำกรรมใดไว้ ย่อมเห็นกรรมนั้นในตนเอง (๒๗/๘๐)

คัดจาก : หนังสือ พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ / จัดพิมพ์เพื่อเผยแพร่พระพุทธศาสนาขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดย สถาบันบันลือธรรม