สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โสมฉันโน) วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร กรุงเทพฯ

สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โสมฉันโน)
วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร กรุงเทพฯ

สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โสมฉั นโน) สมเด็จพระราชาคณะฝ่ายมหานิกาย ดำรงตำแหน่งสำคัญ เช่น เจ้าอาวาสวัดราชบูรณราชวรวิหาร, เจ้าอาวาสวัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร, ประธานคณะวินัยธร ฯลฯ

มีนามเดิม โสม ศุภเทศ ชาติภูมิ ต.พุมเรียง อ.ไชยา จ.สุราษฎร์ธานี กำเนิดเมื่อวันจันทร์ที่ 15 ก.พ.2417 เวลาใกล้รุ่ง เป็นปีอธิกมาส บิดาชื่อ เทศ มารดาชื่อ ภุม

ปฐมวัย อายุ 12-13 ปี ย่าได้รับให้ ไปอยู่ที่วัดในสำนักพระครูรัตนมุนี ศรีสังฆราชาวังกาแก้ว (ทองอยู่) เจ้าคณะใหญ่เมืองไชยา (ผู้เป็นพี่ชายของย่า) ที่วัดโพธาราม (วัดเหนือ) ต.พุมเรียง อ.ไชยา จ.สุราษฎร์ธานี ได้เล่าเรียนหนังสือของ สูตรมูลวไลยอลงกรณ์

อายุ 15 ปี บรรพชา เมื่อพระครูรัตนมุนี มรณภาพได้เรียนภาษาบาลีในสำนักพระชยาภิวัฒน์ (หนู) พ.ศ.2437 ย้ายเข้ามาอยู่กรุงเทพฯ ในสำนักพระราชมุนี (ปุ่น) วัดอรุณราชวราราม ธนบุรี เล่าเรียนพระปริยัติธรรมในสำนักพระยาธรรมปรีชา (บุญ) อาจารย์เอี่ยม วัดพระเชตุพน และพระราชมุนี

ถึงปี พ.ศ.2439 พระราชมุนี พาไปอุปสมบทที่วัดชีปะขาว จ.พระนครศรีอยุธยา โดยมีพระโพธิวงศาจารย์ (วิญญู รตนโชติ) ขณะยังเป็นพระปริยัติวงศาจารย์ เป็นพระอุปัชฌาย์, พระครูสมุห์แย้ม วัดสามกุฎี และสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสสเทโว) ขณะเป็นพระศรีสมโพธิ์ เป็นคู่พระกรรมวาจาจารย์ บวชแล้วกลับมาอยู่วัดอรุณฯ ดังเดิม

พ.ศ.2445 เข้าแปลพระปริยัติธรรม ที่วัดพระศรีรัตนศาสดาราม เป็นเปรียญ 5 ประโยค

พ.ศ.2449 ย้ายไปอยู่วัดราชบูรณะ กับพระเทพมุนี (อิ่ม) และเป็นที่พระครูปลัดฐานานุกรม ของพระเทพมุนี (อิ่ม)

พ.ศ.2457 ในรัชกาลที่ 6 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็นเจ้าอาวาสวัดราชบูรณะ

ลำดับสมณศักดิ์ พ.ศ.2457 เลื่อนเป็นพระราชาคณะชั้นสามัญที่ พระวิเชียรธรรมคุณาธาร พ.ศ.2469 เป็นพระราชาคณะชั้นราชที่ พระราชเวที พ.ศ.2473 เป็นพระราชาคณะชั้นเทพ พระเทพเวที

พ.ศ.2482 เป็นพระราชาคณะชั้นธรรมที่ พระธรรมดิลก

วันที่ 8 มิ.ย.2490 เป็นรองสมเด็จพระราชาคณะที่ พระอุบาลีคุณูปมาจารย์

วันที่ 5 ธ.ค.2500 เป็นสมเด็จพระราชาคณะที่ สมเด็จพระพุฒาจารย์

พ.ศ.2487 เกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 เนื่องจากวัดราชบูรณะอยู่ในจุดยุทธศาสตร์ทางราชการให้อพยพ จึงได้อพยพไปอยู่ที่วัดใหม่หนองพะอง ต.หนองแขม อ.กระทุ่มแบน จ.สมุทรสาคร

พ.ศ.2488 วัดราชบูรณะ ต้องประสบภัยทางอากาศด้วยเครื่องบินข้าศึก พังพินาศหมดทั้งวัด จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ยุบเข้ากับวัดสุทัศนเทพวราราม ซึ่งเป็นวัดใกล้เคียงกัน และทรงตั้งให้เป็นพระธรรมดิลก ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดสุทัศน์ สืบไป ตราตั้งลงวันที่ 8 มกราคม 2489

ครั้นออกพรรษาแล้วถึงวันที่ 23 พ.ค.2489 กรมการศาสนาจัดเรือและรถยนต์ของหลวง ไปรับมาส่งที่วัดสุทัศนเทพวราราม โดยขบวนแห่

สมเด็จพระพุฒาจารย์มรณภาพด้วยโรคชรา ที่โรงพยาบาลสงฆ์ พญาไท กรุงเทพฯ เมื่อวันที่ 18 ก.ย.2550 เวลา 21.45 น. สิริอายุ 89 ปี พรรษา 67

ได้รับพระราชทานน้ำสรงพระศพและโกศไม้สิบสอง พร้อมด้วยเครื่องประดับอิสริยยศเป็นเกียรติยศ

เป็นเจ้าอาวาสครองวัดสุทัศนเทพวรารามรวม 16 ปี ข่าวสดออนไลน์