หลวงปู่โถม กัลยาโณ วัดธรรมปัญญาราม ต.โตนด อ.คีรีมาศ จ.สุโขทัย

หลวงปู่โถม กัลยาโณ
วัดธรรมปัญญาราม ต.โตนด อ.คีรีมาศ จ.สุโขทัย

“พระมงคลสุนทร” หรือ “หลวงปู่โถม กัลยาโณ” อดีตเจ้าคณะจังหวัดสุโขทัยและอดีตเจ้าอาวาสวัดธรรมปัญญาราม ต.โตนด อ.คีรีมาศ จ.สุโขทัย พระเกจิชื่อดังที่มีวิชาแก่กล้า เก่งด้านวิปัสสนากัมมัฏฐานและพุทธาคม แต่มักเก็บตัวและไม่แสดงออก

มีนามเดิมว่า โถม ขำแย้ม เกิดเมื่อวันจันทร์ที่ 30 พ.ค.2464 ที่หมู่ 3 ต.โตนด อ.คีรีมาศ จ.สุโขทัย พ.ศ.2473 สำเร็จการศึกษาระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 จากโรงเรียนประชาบาล วัดวาลุการาม ต.โตนดอ.คีรีมาศ จ.สุโขทัย

อายุ 20 ปีบริบูรณ์ เข้าพิธีอุปสมบท วันที่ 17 เม.ย.2484 ที่พัทธสีมาวัดวาลุการาม ต.โตนด อ.คีรีมาศ จ.สุโขทัย ซึ่งเป็นวัดบ้านเกิด มีพระครูคีรีมาศเมธี วัดวาลุการามเป็นพระอุปัชฌาย์ ได้รับฉายา กัลยาโณ

มุ่งมั่นตั้งใจศึกษาพระปริยัติธรรมอย่างแข็งขัน ในปี พ.ศ.2488 สอบได้นักธรรมชั้นโท สำนักศาสนศึกษาวัดวาลุการาม ต.โตนด อ.คีรีมาศ จ.สุโขทัย

สร้างคุณูปการแก่เมืองสุโขทัยหลายด้านมากมาย อาทิ การพัฒนาด้านการพระศาสนา ด้านการศึกษา ด้านสาธารณสุข ด้านประเพณีวัฒนธรรมท้องถิ่นตลอดทั้งสาธารณประโยชน์ต่างๆ

รวมทั้งจัดให้ทุกวัดจัดการเรียนการสอนพระปริยัติธรรมแก่พระภิกษุสามเณร โดยหากวัดแห่งใดไม่มีความพร้อมในการสอนได้ ก็จะให้พระภิกษุสามเณรไปเรียนกับสำนักเรียน ที่มีการเรียนการสอน แบบเช้าไปเย็นกลับ ถ้าไม่สามารถส่งไปเรียนได้ ให้เจ้าคณะตำบลมอบหมายให้ เจ้าอาวาสหรือพระภิกษุสามเณรผู้ที่มีความสามารถสอน จัดการเรียนการสอนขึ้นภายในวัดนั้นๆ แทน

เป็นพระที่สวดปาติโมกข์ ได้อย่างไพเราะ เนื่องจากมีเสียงดังกังวาน เป็นที่เลื่อมใสศรัทธาของญาติโยมที่ได้สดับฟัง นอกจากนี้ ยังมีความชำนาญในการปั้นพระพุทธรูปและการหล่อระฆัง โดยได้ปั้นพระพุทธรูป และหล่อระฆัง มอบให้กับวัดในจังหวัดสุโขทัย

ลำดับงานปกครอง พ.ศ.2490 เป็นรอง เจ้าอาวาสวัดวาลุการาม พ.ศ.2491 เป็นเจ้าคณะตำบลโตนด พ.ศ.2501 เป็นพระอุปัชฌาย์ พ.ศ.2508 เป็นเจ้าคณะตำบลทุ่งหลวง พ.ศ. 2516 เป็นเจ้าคณะอำเภอคีรีมาศ

พ.ศ.2519 เป็นเจ้าอาวาสวัดธรรมปัญญาราม พ.ศ.2542 เป็นเจ้าคณะจังหวัดสุโขทัย

พ.ศ.2547 เป็นที่ปรึกษาเจ้าคณะจังหวัดสุโขทัย

ลำดับสมณศักดิ์ พ.ศ.2540 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระครูสัญญาบัตร เจ้าคณะอำเภอ ชั้นพิเศษที่ พระครูพิลาศธรรมคุณ

พ.ศ.2543 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญที่ พระมงคลสุนทร

ก่อนจะถึงวาระสุดท้าย ได้ฝากให้คณะศิษยานุศิษย์ ช่วยกันสะสางงานก่อสร้าง ศาลาการเปรียญที่ยังคั่งค้างให้แล้วเสร็จด้วย จากนั้นจึงหลับตาลง พร้อมท่องสวดมนต์เบาๆ ละสังขารด้วยอาการสงบ ใบหน้ามี รอยยิ้ม คล้ายดั่งกับคนนอนหลับตามปกติเท่านั้น แล้วมรณภาพเมื่อวันพุธที่ 6 ต.ค.2548

สิริอายุ 84 ปี พรรษา 64 ข่าวสดออนไลน์