อะไรคือตุ้น ( ฉับพลัน ) กับ เจี้ยน ( ค่อยเป็นค่อยไป ) ?

57.อะไรคือตุ้น ( ฉับพลัน ) กับเจี้ยน ( ค่อยเป็นค่อยไป ) ?

ปัญหาฉับพลันกับค่อยเป็นค่อยไป คนทั่วไปมักจะเข้าใจผิด เห็นว่าธรรมวิถีของ
ลัทธิฉับพลันกับธรรมวิถีของลัทธิค่อยเป็นค่อยไปนั้นเป็นวิธีบำเพ็ญที่แตกต่างกันสิ้นเชิง
คนที่ชอบความสะดวกสบายจะนิยมลัทธิฉับพลันปฏิเสธลัทธิค่อยเป็นค่อยไป ทุกคน
ทราบดีว่า ฌานสมาธินั้นเป็นทฤษฏีรู้แจ้งอย่างฉับพลัน มีความเห็นว่า ไม่ต้องใช้ตัว
หนังสือก็เข้าถึงแหล่งจิตโดยตรง ดังนั้นคนเป็นจำนวนมากที่ถือพุทธศาสนานิกายฌาน
มักจะวิพากษ์วิจารณ์ผู้ถือทฤษฏีค่อยเป็นค่อยไป

จริง ๆ แล้ว ธรรมวิถีฉับพลันกับค่อยเป็นค่อยไปเป็นด้าน 2 ด้าน ในองค์เดียวกัน ฉับพลันนั้น
ฉับพลันจากค่อยเป็นค่อยไป ค่อยเป็นค่อยไปนั้นก็ค่อยเป็นค่อยไปจากฉับพลัน ไม่มีค่อยเป็น
ค่อยไปก็ไม่มีฉับพลัน มีฉับพลันจำต้องมีค่อยเป็นค่อยไปก่อน ค่อยเป็นค่อยไปคือมูลเหตุ
ของฉับพลัน ฉับพลันเป็นผลของค่อยเป็นค่อยไป

ต่อปัญหานี้ อาตมามีความเห็นตั้งแต่สมัยสาธารณศกที่ 47 แล้วว่า " ที่เรียกว่าปัญหาฉับพลัน
กับค่อยเป็นค่อยไปก็คือ อยู่ที่การชี้จุดแตกฉานด้วยอนุสติหนึ่ง หรือสุกงอมด้วยเหตุปัจจัย
ในขั้นสุดท้าย เปรียบเหมือนไข่ไก่ที่ผ่านการฟูมฟักมา 20 วันแล้ว ถ้าลูกไก่ไม่มีแรงดิ้นรนออก
จากเปลือกไข่ แต่ครั้นแม่ไก่ใช้ปากจิกเปลือกไข่แตกเป็นช่องโหว่ ลูกไก่ก็จะออกจากเปลือก
ไข่ได้ และมีชีวิตชีวา แต่การจิกเปลือกไข่ของแม่ไก่ก็คือการหนุนนำให้สำเร็จของเหตุปัจจัย
ทำนองเดียวกัน เราศึกษาพุทธเนื่องจากในอดีตชาติของเรามีกุศลมูลแน่นหนา ดังนั้นพอถึงชาติ
นี้ ขอเพียงได้รับการชี้จุดจากประตูฌานโดยบังเอิญ ก็สามารถแตกฉานได้โดยอนุสติหนึ่งพ้น
จากปุถุชนเข้าสู่ภาวะอริยะบุคคลในฉับพลันทันทีได้ ดังนั้นที่เรียกว่าความรู้แจ้งโดยฉับพลันนั้น
ก็ไม่เห็นมีอะไรเร้นลับ " ( จากหนังสือ " พุทธศาสนาในชีวิตคนเรากับศาสนา " หน้า 78 )

ฉะนั้น ถ้าพิจารณาสรรพสัตว์จากตำแหน่งอริยผลของพุทธะแล้ว สรรพสัตว์ทั้งปวงล้วนมีคุณ
ลักษณะสติปัญญาของตถาคตเจ้า ล้วนมีธรรมชาติแห่งการจะสำเร็จเป็นพุทธะ นั้นพทธะจึง
เห็นสรรพสัตว์เสมอด้วยพุทธะ นี่คือทฤษฎีของฉับพลันถ้าพิจารณาพุทธะจากตำแหน่งของ
สรรพสัตว์ สัตว์ทั้งหลายแม้จะสำเร็จเป็นพุทธะได้ แต่สัตว์ทั้งหลายจะสำเร็จเป็นพุทธะได้
จะต้องผ่านการบำเพ็ญในระยะยาวถึง 52 ขั้น จึงจะไปถึงขั้นของพุทธะได้ นี่คือทฤษฎีของ
ค่อยเป็นค่อยไป เมื่อการบำเพ็ญค่อยเป็นค่อยไปครบถ้วนกระบวนความ ตำแหน่งอริยะผล
ของพุทธะก็จะปรากฏชัดในฉับพลัน บรรลุโสดาบันเป็นสัมมาสัมโพธิญาณ

http://board.agalico.com/showthread.php?t=17977