The anger -

http://i46.photobucket.com/albums/f112/thavee/october/3-1.jpg

The anger -

เพราะว่าการที่จะละคลายโทสะก็จะต้องรู้ว่าโทสะมีลักษณะอย่างไรจะ

เกิดขึ้นขณะไหน ? มีอะไรเป็นอารมณ์ ถ้าไม่รู้ธรรมที่จะต้องละ - จะละได้อย่างไรแต่

เมื่อต้องการที่จะละธรรมใดที่เป็น{อกุศล}ก็จะต้องรู้จักสภาพของอกุศลธรรมนั้นให้

ละเอียดขึ้นเพื่อที่จะรู้ว่าเป็นสภาพที่เป็น{อกุศลธรรม}ที่น่ารังเกียจ

เพราะฉะนั้นก่อนอื่นก็จะต้องทราบว่า{โทสะ}ไม่ใช่ในขณะที่โกรธหรือไม่พอใจเท่า

นั้นพอได้ยินคำว่า โทสะ ทุกคนก็คิดถึงความขุ่นเคืองใจความไม่พอใจหรือความ

{โกรธ}แต่ให้ทราบว่าในขณะใดที่รู้สึกไม่สบายใจเป็น{โทมนัสเวทนา}

เวทนาความรู้สึกนี้ ทุกข์ โทมนัส ไม่ดี ไม่สบายใจ ขณะนั้นต้องมี โทสะ

เจตสิก เกิดร่วมด้วยทุกครั้ง

เพราะฉะนั้น ลักษณะอาการของ{โทสะเจตสิก}ก็ไม่ใช่แต่เฉพาะในขณะที่ขุ่น

เคืองใจหรือไม่พอใจเท่านั้นแต่่ให้ทราบว่าในขณะที่ กลัว + ตกใจ + กังวลใจ

โศรกเศร้า เสียใจ เดือดร้อนใจ น้อยใจ เบื่อ ท้อถอย หงุดหงิด รำคาญ

กลุ้มใจ วิตกกังวล หดหู่ หรือแม้แต่ คิดมากขณะนั้นควรพิจารณาดูว่าความ

รู้สึกดี หรือ ไม่ดีเพราะว่าส่วนใหญ่จะบอกว่า คิดมากไป เป็นทุกข์เสียแล้ว

เพราะคิดมากเกินไป ก็แสดงให้เห็นว่าเรื่องที่คิดในขณะนั้น ต้องเป็นเรื่องที่ทำให้

จิตใจไม่สบาย เพราะฉะนั้นนั่นก็เป็น ลักษณะของโทสะ

สรุปได้ว่า.....ขณะใดที่รู้อารมณ์ที่ไม่น่าพอใจ เช่นเห็นสี่งที่ไม่น่าพอใจ ทางตา

หรือว่า ได้ยินเสียงที่ไม่น่าพอใจทางหู ได้กลี่นที่ไม่น่าพอใจ ลี้มรสที่ไม่น่าพอใจ

กระทบสัมผัสสี่งที่ไม่น่าพอใจ ทุกขณะนั้นเป็น{โทสะมูลจิต}มีโทสะเจตสิกเกิดร่วม

ด้วยแล้วไม่จำเป็นที่จะต้องโกรธหรือว่าไม่พอใจขุ่นเคืองใจเฉพาะในสัตว์บุคคล

เท่านั้นไม่ว่าจะเป็นสี่งใด ๆ ก็ตามถ้าในวันหนึ่ง ๆ เป็นผู้ที่ละเอียดจะสังเกตลักษณะของ

ความไม่พอใจแม้เพียงเล็กน้อยได้ เช่น ทุกคนก็จะต้องบริโภคอาหารเป็นประจำขณะที่

เห็นผักหรือเห็นผลไม้เสีย ขณะนั้นเป็นอย่างไรค่ะเป็น{อกุศลจิต}ไหม ? ชอบหรือไม่ชอบ

ไม่ใช่คน สัตว์ เพียงแต่เห็นสี่งที่ไม่น่าพอใจ เป็นผักหรือผลไม้ ที่ไม่น่ารับประทานเ

เท่านั้นความรู้สึกเป็นอย่างไร จิตในขณะนั้นเป็น{อกุศล}ประเภทไหน ? ก็ต้องเป็น

โทสะมูลจิตมี{โทสะเจตสิก}เกิดร่วมด้วย

ถ้าเป็นอย่างนี้ลองคิดดูน่ะค่ะ จะดับโทสะ ดับง่าย หรือ ดับยาก เพียงทันที

ที่เห็นสี่งที่ไม่น่าพอใจแม้แต่ผลไม้เสียนิดเดียว{โทสะเจตสิก}ก็เกิดกับ อกุศลจิต นั้น

ทำให้เป็นโทสะมูลจิต เวลาได้ยินเสียงดังอาจจะเป็นเสียงเพลงก็ได้แต่ว่าดังไป

ขณะนั้นเป็นอย่างไรค่ะ โทสะมูลจิตก็เกิดแล้วขณะที่ได้กลี่นซึ่งช่วยไม่ได้เลย

ผ่านบางแห่ง บางสถานที่จะมีกลี่นขยะ หรือว่า กลี่นน้ำเน่า กลิ่นสี่งปฏิกูล ขณะนั้น

ก็เป็น โทสะมูลจิต

บริโภคอาหารทุกวัน เปรี้ยวไปหน่อย เค็มไปนิด หวานจัดไปหน่อยหรือ

ว่าเผ็ด ขณะนั้น{โทสะมูลจิต}ก็เกิดแล้ว

หรือขณะที่มีชีวิตอยู่ทุกวันนี้ ทุกคนก็อยู่ภายใต้ ลมฟ้า อากาศ ถูกแดดเป็น

ยังงันค่ะ ร้อนไม่พอใจแล้วหรือว่าพายุฝนต่าง ๆ เหล่านี้ ก็แสดงให้เห็นว่าความไม่

พอใจความขุ่นเคืองใจนี้มีปัจจัยที่จะเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วจริง ๆ ถ้าไม่สังเกตจะ

คิดว่าเป็นแต่เพียงในขณะที่โกรธเคืองขุ่นข้องใจกับสัตว์ - บุคคลต่าง ๆ เท่านั้นแต่

ความจริงไม่ใช่อย่างนั้นเลยจะต้องเป็นผู้ละเอียดที่จะรู้ลักษณะของโทสะจริง ๆ

แม้ในอารมณ์ ซึ่งไม่ใช่ สัตว์ บุคคล โทสะ ก็เกิดขึ้นได้

มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา

สำนักงานเลขที่ 174/1 ซอย เจริญนคร 78

ดาวคะนอง ธนบุรี

กรุงเทพมหานคร 10600 โทร 02 - 4680239

ข้อความบางตอนจากการบรรยายธรรมโดยท่านอาจารย์ สุจินต์ บริหารวนเขตต์